Από το 2008 ο Μάικλ Γκρέγκερ είχε προειδοποιήσει ότι η εντατική εκτροφή ζώων οδηγεί σε ανάδυση νέων επιδημιών.
Το πώς εμφανίστηκαν οι μεταδοτικές ασθένειες στον άνθρωπο και το γιατί διανύουμε μία Εποχή Αναδυόμενων Επιδημιών, όπως την χαρακτηρίζουν οι επιστήμονες, αναλύει σχεδόν με προφητικό τρόπο για την πανδημία της νόσου του Covid-19, ο δρ. Michael Greger σε μία ομιλία του το 2008.
Στο παρακάτω βίντεο ο δρ. Greger ξεκινά από την πρώτη αλλαγή στη σχέση ανθρώπου με άγρια ζώα, που ήταν η εξημέρωση των άγριων ζώων και αποτέλεσε την απαρχή των μεταδοτικών ασθενειών. Προς το τέλος της ομιλίας του, όμως, μας λέει πώς φτάσαμε σήμερα να μιλάμε για ανάδυση νέων ιών και πανδημιών, αφού είχαμε περάσει μερικές δεκαετίες ύφεσης του φαινομένου της εξάπλωσης των νέων ιών.
Και η πρώτη αιτία στην οποία αποδίδει αυτό το γεγονός της εμφάνισης νέων πανδημιών είναι η εντατική εκτροφή των παραγωγικών ζώων και των άγριων ζώων. Σε αυτή τη νέα αλλαγή της σχέση ανθρώπου-ζώων αποδίδει και την εμφάνιση ιών όπως του ιού της γρίπης των πτηνών και κρούει από το 2008 τον κώδωνα του κινδύνου για έναν θανατηφόρο ιό της γρίπης, που δεν θα μπορεί να υπερνικηθεί με τα μέσα που διαθέτει σήμερα η επιστήμη. Προτείνει, τέλος, την επαρκή μείωση της κατανάλωσης κρέατος από τον άνθρωπο έτσι ώστε να μην υπάρχει η ανάγκη για εντατικοποίηση της εκτροφής των ζώων.
Στο παρακάτω βίντεο ο δρ. Greger ξεκινά από την πρώτη αλλαγή στη σχέση ανθρώπου με άγρια ζώα, που ήταν η εξημέρωση των άγριων ζώων και αποτέλεσε την απαρχή των μεταδοτικών ασθενειών. Προς το τέλος της ομιλίας του, όμως, μας λέει πώς φτάσαμε σήμερα να μιλάμε για ανάδυση νέων ιών και πανδημιών, αφού είχαμε περάσει μερικές δεκαετίες ύφεσης του φαινομένου της εξάπλωσης των νέων ιών.
Και η πρώτη αιτία στην οποία αποδίδει αυτό το γεγονός της εμφάνισης νέων πανδημιών είναι η εντατική εκτροφή των παραγωγικών ζώων και των άγριων ζώων. Σε αυτή τη νέα αλλαγή της σχέση ανθρώπου-ζώων αποδίδει και την εμφάνιση ιών όπως του ιού της γρίπης των πτηνών και κρούει από το 2008 τον κώδωνα του κινδύνου για έναν θανατηφόρο ιό της γρίπης, που δεν θα μπορεί να υπερνικηθεί με τα μέσα που διαθέτει σήμερα η επιστήμη. Προτείνει, τέλος, την επαρκή μείωση της κατανάλωσης κρέατος από τον άνθρωπο έτσι ώστε να μην υπάρχει η ανάγκη για εντατικοποίηση της εκτροφής των ζώων.
Ολόκληρη η ομιλία έχει διάρκεια μίας ώρας. Στο πιο σημαντικό απόσπασμα που προκάλεσε και το ενδιαφέρον του κοινού παγκοσμίως αναφέρει τα εξής:
Οι άνθρωποι βρίσκονται στη γη εκατομμύρια χρόνια, ωστόσο το μεγαλύτερο χρονικό διάστημα δεν υπήρχαν επιδημικές ασθένειες. Κανείς δεν αρρώσταινε από ιλαρά, γιατί δεν υπήρχε ιλαρά. Κανείς δεν κόλλαγε ευλογιά ή γρίπη, ούτε καν το κοινό κρύωμα, μέχρι πριν από 10.000 χρόνια. Με την εξημέρωση των ζώων.
Όταν φέραμε ζώα στις αυλές μας έφεραν τις ασθένειές τους μαζί τους. Για παράδειγμα, όταν εξημερώσαμε τις αγελάδες και τα πρόβατα, εξημερώσαμε επίσης και τον ιό Rinderpest, που μετετράπη στην ανθρώπινη ιλαρά. Τη θεωρούμε μια άκακη ασθένεια, αλλά τα τελευταία 150 χρόνια έχει σκοτώσει 200 εκατ. ανθρώπους.
Η ευλογιά μάλλον προήλθε από την πανώλη της καμήλας. Εξημερώσαμε τα γουρούνια και κερδίσαμε τον κοκκύτη. Εξημερώσαμε τα κοτόπουλα και κερδίσαμε τον τυφοειδή πυρετό. Και εξημερώσαμε τις πάπιες και πήραμε τη γρίπη. Η λέπρα μάλλον ήρθε από τον νεροβούβαλο και το κοινό κρύωμα από τα άλογα. Πόσο συχνά είχαν τα άλογα την ευκαιρία να φταρνίζονται στο συλλογικό πρόσωπο της ανθρωπότητας μέχρι να χαλιναγωγηθούν; Μέχρι τότε, το κοινό κρύωμα ήταν κατά πάσα πιθανότητα κοινό μόνο σε αυτά. Προκάλεσε έκπληξη όταν στο βιβλίο «Όπλα, Μικρόβια και Ατσάλι» ο καθηγητής Ντάιαμοντ προσπάθησε να εξηγήσει γιατί οι ασθένειες των Ευρωπαίων εξάλειψαν το 95% των ιθαγενών Αμερικάνων, ενώ δεν συνέβη και το αντίθετο. Γιατί δεν σκότωσαν οι αμερικανικές πανώλες τους Ευρωπαίους; Επειδή δεν υπήρχαν πανώλες. Στο κεφάλαιο με τίτλο «Το θανάσιμο δώρο της κτηνοτροφίας» εξηγεί πως προτού καταφτάσουν οι Ευρωπαίοι είχαμε βουβάλια, αλλά όχι εξημερωμένα βουβάλια, άρα ούτε ιλαρά κ.ο.κ.
Οπότε ενώ οι λευκοί πέθαιναν κατά εκατομμύρια από πανδημίες σε Ευρώπη και Ασία κανείς δεν πέθανε από ασθένειες στο «Νέο Κόσμο», καθώς δεν είχαν εξημερώσει άγρια ζώα, οι ασθένειες των ζώων δεν μεταδίδονταν.
Η επόμενη μεγάλη περίοδος για τις ανθρώπινες ασθένειες ξεκίνησε μόλις πριν από μερικούς αιώνες με τη Βιομηχανική Επανάσταση, οδηγώντας σε επιδημίες των λεγόμενων «ασθενειών του πολιτισμού». Διαβήτης, παχυσαρκία, καρδιοπάθεια, καρκίνοι κ.τ.λ.
Αλλά μέχρι τα μέσα του 20ού αιώνα, η εποχή των μεταδοτικών ασθενειών θεωρούσαμε ότι είχε τελειώσει. Είχαμε πλέον την πενικιλίνη. Κερδίσαμε την πολιομυελίτιδα, εξολοθρεύσαμε την ευλογιά. Το 1968, μάλιστα, ο επικεφαλής των υγειονομικών υπηρεσιών των ΗΠΑ διακήρυξε ότι ο πόλεμος κατά των μεταδοτικών ασθενειών είχε κερδηθεί.
Ύστερα από δεκαετίες μείωσης της θνησιμότητας από μεταδοτικές ασθένειες στις ΗΠΑ, η τάση αντιστράφηκε τις τελευταίες δεκαετίες. Περίπου το 1975 νέες ασθένειες άρχισαν να εμφανίζονται με ρυθμό ανήκουστο στην ιστορία της ιατρικής. Πάνω από 30 νέες ασθένειες σε 30 χρόνια κυρίως από νέους ιούς.
Έτσι, η ιδέα των αναδυόμενων μεταδοτικών ασθενειών έχει μετατραπεί από μία παραξενιά σε κλάδο της ιατρικής.
Βρισκόμαστε ακριβώς στην τρίτη εποχή της ανθρώπινης ασθένειας. Οι ιστορικοί της ιατρικής αποκαλούν τον καιρό μας την Εποχή των Αναδυόμενων Επιδημιών, σχεδόν όλες εκ των οποίων προέρχονται από ζώα. Ωστόσο, εξημερώσαμε τα ζώα πριν από 10.000 χρόνια. Τι άλλαξε στις πρόσφατες δεκαετίες ώστε να βρεθούμε σε αυτή την κατάσταση; Αυτό που άλλαξε είναι ο τρόπος που ζουν τα ζώα.
Ας πάρουμε ένα παράδειγμα: Η βορρελίωση προκαλείται από μικρόβια που βρίσκονται στα τσιμπούρια ελαφιών. Αλλά ο κύριος ξενιστής δεν είναι τα ελάφια, αλλά το λευκόποδο ποντίκι. Μοιραζόμασταν το δάσος με αυτά τα «φιλαράκια» για αιώνες. Αυτό που πρόσφατα άλλαξε ήταν η ανάπτυξη των προαστίων. Τα τσιμπούρια ζουν στα ποντίκια, τα οποία περιορίζονταν από τους θηρευτές, αλλά μετά εμφανίστηκαν οι μεσίτες και μετέτρεψαν τα δάση σε οικόπεδα, διώχνοντας τις αλεπούδες και τους λύγκες κι άρα έχουμε πλέον περισσότερα ποντίκια, τσιμπούρια και ασθένειες.
Αλλάζουμε τον τρόπο που ζουν τα ζώα. Ας πάμε πιο μακριά. Με τις χώρες εκτροφής βοοειδών μπλεγμένες στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, η Αργεντινή εκμεταλλεύτηκε την κατάσταση αυξάνοντας δραματικά τη βιομηχανία βοοειδών, εις βάρος του τροπικού δάσους. Εκεί ανακαλύψαμε τον θανάσιμο ιό Junin. Ή μάλλον αυτός μας ανακάλυψε, όταν η αποκαλούμενη «χαμπουργκεροποίηση» του τροπικού δάσους προκάλεσε ιογενείς αιμορραγικούς πυρετούς που πλέον έχουν διαδοθεί σε όλη την ήπειρο.
Οι ειδικοί πιστεύουν ότι το πιο πιθανό σενάριο είναι ότι ο HIV εμφανίστηκε καθώς μπήκαμε βαθιά στη ζούγκλα σφάζοντας χιμπατζήδες για τη σάρκα τους. Τώρα σε πολλές χώρες στην Αφρική, ο επιπολασμός του ιού ξεπερνάει το 25% του ενήλικου πληθυσμού, αφήνοντας εκατομμύρια ορφανά στο διάβα του.
Κυνηγάμε άγρια ζώα εδώ και εκατομμύρια χρόνια, αλλά ποτέ όπως σήμερα. Με τη ζήτηση για άγρια ζώα να ξεπερνά τις τοπικές κοινότητες, οι χώρες έχουν στήσει φάρμες εκτροφής όπου στριμώχνουν τα ζώα σε μικρά κλουβιά και τα λαθρεμπορεύονται σε όλον τον κόσμο. Αυτό το εντατικό εμπόριο κρέατος από άγρια ζώα ξεκίνησε στις αγορές ζωντανών ζώων της Ασίας. Αυτές οι αγορές πήραν μια ομάδα ιών, που τους γνωρίζαμε από το κοινό κρύωμα, και τους μετέτρεψαν στον θανατηφόρο SARS, που διαδόθηκε έπειτα σε όλο τον κόσμο.
Αλλά υπάρχει ένας τρόπος που έχουμε αλλάξει τη σχέση μας με τα ζώα, που κάνει τους άλλους σαν ωχριούν. Ως αντίδραση στη θύελλα των εμφανιζόμενων μεταδοτικών ασθενειών, οι τρεις κύριοι θεσμοί του κόσμου συγκεντρώθηκαν για διαβούλευση. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, ο Οργανισμός Τροφίμων και Γεωργίας (FAO) του ΟΗΕ και η Παγκόσμια Οργάνωση για την Υγεία των Ζώων. Συγκεντρώθηκαν για να ανακαλύψουν τα κύρια αίτια της εποχής των αναδυόμενων επιδημιών. Κατέληξαν ότι υπήρχαν 4 μεγάλοι παράγοντες κινδύνου: Το εμπόριο εξωτικών ειδών, η βρώση άγριων ζώων, αλλά νούμερο ένα στη λίστα τους ήταν η αυξανόμενη ζήτηση για ζωική πρωτεΐνη παγκοσμίως.
Οι μισές κότες παραγωγής αυγών παγκοσμίων ζουν περιορισμένες σε κλωβοστοιχίες. Σε αυτά τα μικρά κλουβιά, σε αμέτρητες σειρές, σε ανήλιαγες αποθήκες μπορεί να βρίσκονται έως και 1 εκατ. κότες σε μία μόνο φάρμα.
Σχεδόν τα μισά γουρούνια του πλανήτη είναι παρομοίως συνωστισμένα σε εντατικές φάρμες εκτροφής.
Αυτά τα εντατικά συστήματα είναι η πιο έντονη αλλαγή στη σχέση ανθρώπων-ζώων εδώ και 10.000 χρόνια. Και δεν αποτελεί έκπληξη ότι προσφέρουν γόνιμο έδαφος για ασθένειες.
Χορηγούμε αντιβιοτικά στα εγκλωβισμένα ζώα με τη σέσουλα. Πλέον έχουμε βακτήρια που γίνονται ανθεκτικά στα φάρμακα και εμείς οι γιατροί ξεμένουμε από επιλογές καλών αντιβιοτικών. Με την τάση που παρουσιάζει η βιομηχανική εκτροφή ζώων να εμφανίζει θανατηφόρα παθογόνα, τι θα γίνει αν αυτά τα εργοστάσια ζώων εμφανίσουν έναν ιό ικανό να φέρει μια παγκόσμια πανδημία;
Υπάρχει ένας ιός που μπορεί να μολύνει δισεκατομμύρια ανθρώπους και αυτός είναι ο ιός της γρίπης. 60 εκατ. Αμερικανοί πεθαίνουν ετησίως από γρίπη. Τι θα κάνουμε αν γίνει θανατηφόρα; Η πιθανότητα υπάρχει, όσο μικρή κι αν είναι, ένας ιός σαν τον Η5Ν1 να προκαλέσει ανθρώπινη πανδημία.
Σαν να συνδυάζαμε μια από τις πιο μεταδοτικές ασθένειες, τη γρίπη, με μια από τις πιο θανατηφόρες, σαν να διασταυρώναμε τον Έμπολα με το κοινό κρύωμα. Η επόμενη πανδημία ενδεχομένως να είναι μια μη-φυσική καταστροφή, που θα έχουμε προκαλέσει εμείς οι ίδιοι. Οπότε για να επιβραδύνουμε ή να σταματήσουμε την πρόσφατη ανάδυση υψηλά παθογόνων ιών γρίπης, πρέπει πρώτα να αναρωτηθούμε τι τους προκάλεσε εξ αρχής.
Η γρίπη των πτηνών υπάρχει εδώ και εκατομμύρια χρόνια ως ένας άκακος εντερικός ιός υδρόβιων πτηνών, όπως οι πάπιες, που μεταδίδεται μέσω του νερού.
Στους ανθρώπους ο ιός πρέπει να μας αρρωστήσει για να διαδοθεί, να μας κάνει να βήξουμε ώστε να τον μεταδώσουμε. Αλλά στον φυσικό ξενιστή, στις πάπιες, μεταδίδεται χωρίς να αρρωστήσει το πτηνό κι έτσι μεταφέρεται μακριά. Πολλαπλασιάζεται σιωπηλά στο έντερο της πάπιας, εκκρίνεται στο νερό της λίμνης ώσπου τον καταπίνει μια άλλη πάπια και ο κύκλος συνεχίζεται όπως κάνει εδώ και εκατομμύρια χρόνια, χωρίς να βλάπτει κανέναν.
Αλλά όταν βάζεις μια μολυσμένη πάπια π.χ. σε μια αγορά ζωντανών ζώων μέσα σε κλουβιά δίπλα σε μη υδρόβια πουλιά όπως οι κότες, τότε ο ιός έχει πρόβλημα. Δεν μπορεί να μεταφέρεται μέσω του νερού. Οπότε ο ιός πρέπει να μεταλλαχθεί ή να πεθάνει. Δυστυχώς για εμάς, ο ιός της γρίπης ξέρει να μεταλλάσσεται πολύ καλά. Τα έντερα δεν κάνουν πια και άρα ίσως βρει τα πνευμόνια και γίνει παθογόνο που μεταδίδεται με τον αέρα.
Η φύση έχει θέσει ένα όριο στο πόσο λοιμώδεις γίνονται οι ιοί ή τουλάχιστον υπήρχε όριο μέχρι σήμερα. Εδώ μπαίνει η εντατική εκτροφή πουλερικών. Όταν το επόμενο ράμφος είναι λίγα εκατοστά μακριά ίσως δεν υπάρχει όριο στο πόσο κακοί (σ.σ. θανάσιμοι) μπορούν να γίνουν οι ιοί. Οι εξελικτικοί βιολόγοι πιστεύουν ότι αυτό είναι το κλειδί που εξηγεί την εμφάνιση υπερλοιμωδών, επιθετικών ιών όπως ο Η5Ν1.
Όταν βάζεις αυτούς τους παράγοντες μαζί, έχεις το τέλειο περιβάλλον για την ανάδυση και διάδοση νέων επιθετικών στελεχών του ιού της γρίπης.
Το 2007 το κύριο άρθρο της Επιθεώρησης του Συνδέσμου Δημόσιας Υγείας των ΗΠΑ καλούσε σε κάτι πολύ παραπάνω από το να μειωθεί η εντατική εκτροφή πουλερικών. Αμφισβήτησαν τη σοφία του να εκτρέφουμε τόσο πολλά κοτόπουλα εξ αρχής. Γράφουν στο άρθρο τους: «Είναι περίεργο ότι το να αλλάξουμε τον τρόπο που οι άνθρωποι φέρονται στα ζώα, βασικά να σταματήσουν να τα τρώνε, ή τουλάχιστον να μειώσουν δραματικά την ποσότητα που τρώγεται, δεν τίθεται καν ως ένα σημαντικό μέτρο πρόληψης. Μι ατέτοια αλλαγή ωστόσο, αν επαρκώς υιοθετηθεί ή επιβληθεί κάπως, ακόμη και τώρα που είναι ήδη αργά, μπορεί να μειώσει την πιθανότητα της πανδημίας γρίπης που φοβούμαστε. Θα εμπόδιζε και την ανάδυση άγνωστων μελλοντικών ασθενειών, που μπορεί να προκληθούν αν δεν αλλάξει κάτι στην εντατική εκτροφή ζώων ή ότι τα σκοτώνουμε για τροφή. Ωστόσο η ανθρωπότητα δεν φαίνεται καν να αναλογίζεται αυτή την επιλογή.»
Συνήθως δεν φτιάχνουμε φράγματα προτού έλθει η καταστροφή. Ας ελπίσουμε ότι δεν θα χρειαστεί μια πανδημία προτού λάβουμε υπόψη μας αυτές τις συστάσεις. Το Αμερικανικό Υπουργείο Εγχώριας Ασφάλειας προβλέπει ως στρατηγική προστασίας από τη γρίπη ότι ο αμερικανικός λαός μπορεί να διαταχθεί να παραμείνει σε καραντίνα στα σπίτια του έως και 90 μέρες ανά κύμα της πανδημίας, για να τηρηθεί η κοινωνική απόσταση. Είμαστε έτοιμοι να μείνουμε στα σπίτια μας για 3 μήνες;
Το ενσίρωμα καλαμποκιού στη διατροφή των αιγοπροβάτων.
Για τη συντριπτική πλειοψηφία των κτηνοτρόφων, το ενσίρωμα καλαμποκιού θεωρείται «εξωτική τροφή», η οποία μόνο δεινά προκαλεί!!!
Πρέπει να ιδρώσει κανείς για να πείσει τους κτηνοτρόφους να απεγκλωβιστούν από τις πατροπαράδοτες συνήθειες διατροφής κατά τις οποίες σχεδόν πάντοτε κάνουν κατάχρηση στη χορήγηση δημητριακών καρπών, ενώ αδιαφορούν καταστροφικά για την ποιότητα των χονδροειδών, τις οποίες χορηγούν απλώς για συμπλήρωμα, έτσι για χόρταση.
Αν όμως ψάξει κανείς σε βάθος για να αναζητήσει τους λόγους αυτής της δυσπιστίας θα διαπιστώσει ότι η φοβία «για τα δεινά» που μπορεί να προκαλέσει η χρήση των ενσιρωμάτων δεν είναι μόνο αποτέλεσμα άγνοιας ή ελλιπούς ενημέρωσης, πιο πολύ είναι καρπός μας πολύ άσχημης εμπειρίας, που αποκτήθηκε κατά την δεκαετία του 1980.
Τότε κάποιοι αρμόδιοι της πολιτείας παρακίνησαν κάποιους ανήσυχους παραγωγούς να προβούν στην παράγωγη ενσιρωμάτων με μέσα πρωτόγονα και τεχνολογία ανύπαρκτη και επιπλέον να τα χρησιμοποιήσουν κατά «το δοκούν και όπως λάχει». Οι επιπτώσεις ήταν καταστροφικές τόσο στη υγεία όσο και στις αποδόσεις των ζώων. Έκτοτε, οι όσοι από εκείνους τους ανήσυχους (παθόντες) επιζούν ακόμα, μόλις ακούσουν τη λέξη ενσίρωμα «το βάζουν στα πόδια» και τρέχουν ασταμάτητα.
Παρόλα αυτά, τα τελευταία χρόνια άρχισαν να διακινούνται ενσακισμένα κυρίως ενσριρώματα προερχόμενα από διάφορα σημεία της χώρας μας , τα οποία διατίθενται στους παραγωγούς χωρίς κανένα μπούσουλα, με συνέπεια να προσφέρονται στα πρόβατα σαν είδος σαλάτας και σε ποσότητα μισού έως ενάμιση κιλού το πολύ.
Ωστόσο παρά το μικρό της ποσότητας και τις κάποιες δυσμενείς επιπτώσεις που μπορεί να έχει η πλημμελής ενσάκιση- θερμοκόλληση και η μακροχρόνια διατήρησή του ενσιρώματος σε σάκους, σχεδόν όλοι οι παραγωγοί δηλώνουν ικανοποιημένοι από τα διατροφικά αποτελέσματα χωρίς βεβαίως να έχει αποτιμηθεί το όφελος αυτής της ικανοποίησης.
Υπάρχουν βεβαίως περιπτώσεις κατά τις οποίες διάφοροι παραγωγοί , να φτιάχνουν τα δικά τους ενσιρώματα, με αποτέλεσματα αμφίσημα που συνοδεύονται με μία κοινή παραδοχή : «Παρά τις προσπάθειες μου, στάθηκε αδύνατο να φάνε τα πρόβατα μου, περισσότερο από 1 με 1,5 κιλό ενσίρωμα καλαμποκιού την ημέρα»!!!
Σε αυτή την περίπτωση , που είναι κανόνας για την περιοχή μας, είναι πάρα πολύ δύσκολο να ανατρέψει κανείς τις βιωμένες εμπειρίες όσα επιχειρήματα και αν επιστρατεύσεις, εκτός και αν τους αποδείξεις στη πράξη ότι ευθύνεται η ΚΑΚΗ ποιότητα του ενσιρώματος και ο πλημμελής τρόπος συντήρησης του στον σορό (σιλό) κατά την καθημερινή αποκομιδή της αναγκαίας δια την διατροφή των ζώων ποσότητα και όχι το ενσίρωμα από την φύση του.
Η χημική ανάλυση, όσο τραγικά και αν είναι το αποτέλεσμα της, δεν είναι ικανή να πείσει τους εδώ παραγωγούς μας, διότι δεν πείθονται με «λόγια» ή γραπτά κείμενα.
Μόνο η επί τόπου χορήγηση αρίστης ποιότητας είναι αυτή που θα αλλάξει την γνώμη τους.
Μία μπάλα καλής ποιότητας ενσιρώματος είναι αρκετή να κάνει το θαύμα της πείθοντος και στους δύσπιστους, ότι τα πρόβατα τρώνε 2 και 3 και 4 κιλά την ημέρα.
Στη φωτογραφία που ακολουθεί βλέπει κανείς την τραγική πραγματικότητα που επικρατεί στα σιλό των ενσιρωμάτων! Μετά την λήψη της αναγκαίας ποσότητας για την καθημερινή διατροφή των ζώων όλοι σχεδόν οι παραγωγοί ρίχνουν μαύρη πέτρα πίσω! Αδιαφορούν , ούτε καν νοιάζονται για τις αλλοιώσεις που προκαλούνται μέσα σε ελάχιστες ώρες όταν τα ενσίρωμα παραμένουν εκτεθειμένα κατά αυτόν τον τρόπο στις ατμοσφαιρικές συνθήκες.
Τι ενσίρωμα θα πάρουν τις επόμενες μέρες αφού ο αέρας εισχωρεί σε βάθος 50-70 εκατοστά με συνέπεια η οξείδωση και ο «βρασμός» να πάρουν τεράστιες διαστάσεις καθιστώντας όλη την ποσότητα άχρηστη και επικίνδυνη.
Χρήστος Β. Γκάρτζιος
Κτηνίατρος
